Ook 2023 was een lastig jaar voor de productie van extra virgine olijfolie in heel Zuid-Europa en Noord-Afrika. Nadat er de voorgaande jaren al weinig neerslag was gevallen, bleek er het afgelopen jaar nauwelijks neerslag gevallen te zijn. Bovendien was de lange zomer gekarakteriseerd door (te) hoe temperaturen. Ook 2024 ging niet goed van start en in Zuid-Spanje werd in januari al temperaturen gematen van circa 30oC. Gelukkig bleek februari koeler en het weer bracht de zo noodzakelijke regen.
Al die extremen in het Mediterrane gebied hadden tot gevolg dat de oogst van olijven sterk tegenviel. Bij te weinig neerslag zal een olijfboom reageren door [1] minder olijven produceren en tegelijkertijd [2] kleinere olijven. Je snapt het gevolg: uit die kleinere olijven kan minder olijfolie geperst worden.
De problemen stapelen zich op, want door de hogere inflatie zijn de kosten voor transport, energie en personeel opgelopen. Gemiddeld is een fles extra virgine olijfolie in de Nederlandse en Belgische supermarkt tot 50 procent duurder dan begin 2023.
Alles is duurder geworden, zo zul je misschien schouderophalend opmerken, maar de prijsstijging van olijfolie is wel extreem te noemen. Ter vergelijking: Het totale prijspeil van alle boodschappen ging over dezelfde periode gemiddeld met 20 procent omhoog. Ook dat is geen kleine prijsstijging, maar het plaatst de prijs van extra virgine olijfolie wel in een ander daglicht. En, nee, de supermarkt verdient niet zo heel veel aan de olijfolie.
Een fles extra virgine olijfolie is duurder
Uit cijfers van de Europese Commissie (EC) blijkt dat de bulkprijzen van extra vierge olijfolie in een jaar tijd in Spanje met 60 procent omhoog zijn gegaan, in Italië met 50 procent en in Griekenland met een duizelingwekkende 80 procent. Na twee jaar van slechte oogsten zijn de aangelegde voorraden intussen ook op.
De olijfboeren profiteren echter zelf niet of nauwelijks van de hogere prijzen. Die kunnen hun productie niet zo maar verhogen, maar hun hogere kosten lopen wel door.
Wat de olijfgaarden nodig hebben is veel neerslag die regelmatig over het jaar neerdaalt op de olijfgaarden.
De productie was afgelopen oogstjaar een derde lager dan normaal en de prijzen zijn al dubbel zo hoog. Misschien moeten we erkennen dat olijfolie weer bijna een luxeproduct is waar we toch wat zuiniger mee om moeten gaan.
Maar dat is slechts een deel van het probleem, want overal in de media wordt olijfolie aanbevolen. Dat zorgt wereldwijd voor een toenemend gebruik, terwijl er juist minder beschikbaar is. De wet van vraag en aanbod zorgt in dit geval voor sterk hogere prijzen.
Een fles zonnebloemolie is goedkoop
Moeten we dan maar overstappen op de goedkopere zonnebloemolie? Voor een paar toepassingen is dat zeker een alternatief voor olijfolie, maar niets kan goede extra virgine olijfolie vervangen al het gaat om smaak, geur en gezondheidseffecten.
